GUATR TEDAVISI

 GUATR TEDAVİSİ

PROF DR METİN ÖZATA

TEL 0 216 340 08 08

TEL 0 216 34865129

CEP 0 530 264 98 98

Tiroid bezinin iyi calismasi icin sebze ve meyve daha fazla yenmeli, yeteri kadar proteinli gida alinmalidir. Proteinin yeteri kadar alinmasi tiroid bezinin iyi calismasini saglar. Ozellikle haftada  iki defa yagli balik yiyerek omega 3  yag asitlerinden yeteri kadar alinmalidir. 
Karbonhidratli gidalarla fazla beslenmek ve yagli yemekler tiroid bezine zarar verir.  Unlu ve  nisastali gidalari azaltmak gerekir.
Sebze ve meyve ile yeteri kadar A, C ve E vitamini  gibi antioksidan vitaminleri alanlarda tiroid kanseri daha az goruldugunden bol sebze ve meyve yenmelidir.
Kara lahana, kabak, turp, salgam ve karnabahar gibi sebzeler guatr yapmaz. Bu nedenle guvenle yenilebilir. Soya  fasulyesinin guatr yapici etkisi olmamakla birlikte iyot yetmezligi durumunda  guatra neden olabilir. Ulkemiz, iyot yetmezligi olan  bir ulke oldugundan tiroid sagligi icin soya ve urunlerini fazla tuketmeyiniz. Yine soyadan elde edilen isoflovan isimli ilac  menopoz sikintilarini azaltmak icin  sik kullanilmaktadir. Iyot eksikliginiz yoksa bu ilaci guvenle kullanabilirsiniz. Ancak iyot eksikliginiz varsa isoflovan ilacinin  guatr ve tiroid hormonlarinda bozukluk yapabilecegini unutmayiniz.
Tiroid bezimiz icin onemli bir gida icerigi cesitli sebze ve meyvelere renk veren flovanoit isimli kimyasal maddelerdir. Bunlar bizi kanser ve kalp hastaliklarindan korurlar. Bu maddeler  normal sebze ve meyve ile alinan oranlarda tiroid bezine zarar vermezken destek ilaclari olarak  fazla miktarda alinirsa (genistein, quarcetin gibi) iyotun tiroid bezi tarafindan tutulumunu onleyerek guatr olusumuna neden olabilirler. Herbal  (bitki) ilaclari kullanirken icerisinde genistein ve quarcetin olup olmadigina dikkat ediniz.
 Hindistan cevizi, balik ve keten tohumu tiroid bezinizin daha iyi calismasini saglar.
Kafein, alkol, sigara ve seker tiroid bezi icin zararlidir. Bunlarin az tuketilmesi gerekir.
Sulardaki klor ve florun fazla olmasi tiroid bezine zarar verdiginden icilen suda bu minerallerin fazla olmamasina dikkat edilmelidir.  Ozellikle fosfatli gubrelerle bulasmis sularda klor daha fazladir ve guatra neden olur.
Dis tedavisi sirasinda amalgamdan ve civadan kacinmak da tiroid sagligi icin onem tasir.
T4 hormonunun T3’e cevrilmesinde faydali olan selenyum, cinko, E vitamini ve B6 vitamini iceren gidalarin yeteri kadar  yenmesi tiroid sagligi icin buyuk onem tasir.
Ulkemizde iyot  ve selenyum yetmezligi vardir. Tiroid hastaligindan korunmak icin iyotlu tuz yemeli ve selenyumdan zengin gidalarla beslenmelidir.
Selenyumun Onemi:
Erkekler gunde 75 mikrogram, kadinlar  ise 60 mikrogram selenyum almalidir. Selenyum kan duzeyinin normalde  85 mg/L olmasi gerekir. Bir dilim tam bugday ekmeginde 10 mikrogram selenyum vardir. Ceviz, et, sakatatlar, balik ve kabuklu deniz urunleri, kepekli unlar, sut urunleri, sebze ve meyveler ve  yumurta gibi besinlerde bol miktarda selenyum vardir.
Proteinden fakir beslenenlerde selenyum yetmezligi sik gorulur ve tiroid bezinin salgiladigi hormonlar vucutta yeterince etki edemezler.  Bir dilim tam bugday ekmeginde 10 mikrogram selenyum vardir. Bu nedenle beyaz ekmek yerine tam bugday ekmegi yenmelidir. Ceviz, kirmizi et,  balik ve kabuklu deniz urunleri, kepekli unlar, sut urunleri, sebze ve meyveler ve  yumurta gibi besinlerde bol miktarda selenyum vardir. Selenyumun fazla alinmasi ise zararli olmaktadir.  Gunluk 400 mikrogramdan fazlasi zararlidir.  Yuksek dozda selenyum alinirsa T3 hormonu azalir ve TSH hormonu artarak hafif tiroid yetmezligi gelisir ve kilo alinir. Selenyum eksikliginde vucutta E vitamini azalir ve tiroid bezi iltihabi daha sik gorulur. Bu nedenle selenyum ve E vitamini birlikte vermek daha faydalidir
Cinko Eksikligi:
 Cinko eksikliginde de tiroid hormon metabolizmasi bozulur ve kandaki T3 ve T4 hormonu % 30 oraninda azalir. Bu arada T4  hormonunun  T3 hormonuna donusumunu saglayan enzim (deiyodinaz enzimi) cinko eksikliginde  % 67 oraninda azaldigindan  T3 hormon azligi meydana gelir. Bu nedenle cinkodan zengin olan peynir, sigir eti, kepekli ekmek, tavuk, yumurta sarisi,sut ve sut urunleri, balik, patates,ceviz, badem, tam tahillar, kuru fasulye, lahana, ay cekirdegi ve kuzu eti gibi gidalarla beslenmek tiroid sagligimiz icin gereklidir.
 Tuz Kullanimi:
  Turkiye'de bolgelere gore degismek uzere % 5-56 oraninda guatr vardir. Guatr olusmasinda en buyuk etken toprak ve suda yetersiz iyot olmasidir. Guatr hastaligini onlemek amaciyla piyasada satilan butun tuzlar 1999 yili Agustos ayindan bu yana iyotlanmaktadir. Tuzlarin iyotlanmasi guatr hastaliginin ortaya cikisini engellemekte ancak bazi kisilerde asiri iyot alinmasi nedeniyle zararli yan etkilere veya hastaliklara neden olmaktadir. Piyasadaki tuzlarin iyotlanmasindan sonraki  surede klinigimize veya polikliniklerimize basvuran hastalarda hipertiroidi dedigimiz tiroid bezinin asiri calismasiyla karakterize olan hastalik (Halk arasinda buna zehirli guatr da denmektedir) giderek artan siklikla karsimiza cikmaya baslamistir.  Tiroid bezi az calisan hastalarda da (Hipotiroidisi olanlarda) iyotlu tuz bu hastaligin daha da siddetlenmesine neden olmaktadir. Bu nedenle yemeklerimizde kullanilan tuzun iyotlu veya iyotsuz olmasi bazi hastalar veya kisiler icin buyuk onem tasimaktadir.
Kimler Iyotlu Tuz Yemelidir?
Vucudumuzda boynumuzun on tarafinda bulunan tiroid bezinin yeterli hormon salgilayabilmesi icin gunluk en az 150 mikrogram iyodun gidalar ve suyla alinmasi gerekir. Eger yeteri kadar iyot alinmazsa guatr hastaligi olusur. Guatr hastaligini onlemek icin onceden bilinen bir tiroid hastaligi olmayan cocuklar, eriskinler ve gebe kadinlar iyotlu tuz yemelidir. Tiroid hastaligi supheniz varsa bunun icin bir endokrinoloji-metabolizma uzmanina basvurunuz ve ona gore hangi tuzu kullanacaginiza karar verilmelidir. Cocugun annesinden emdigi sutte bulunan iyot onun beyin gelisimi icin cok onemlidir. Yeterli iyot anne sutuyle alinmazsa beyin gelisimi iyi olmamaktadir. Bu nedenle emziren annelerin iyotlu tuz yemeleri veya iyot alimini yeteri kadar yapmalari gerekir. Bu amacla icerisinde iyot bulunan vitamin ilaclarindan alinabilir. Eger anne sigara icerse sutle  bebege iyot gecisi azalmaktadir. Bu nedenle emzirirken sigara icmek sizin kadar cocugunuz icin de zararlidir. Eger sigara iciliyorsa iyodun fazla alinmasi gerekir.
Kimler Iyotsuz Tuz Yemelidir?
Noduler guatri, hipertiroidisi (tiroid bezi cok calisanlar veya zehirli guatri olanlar), hipotiroidisi (tiroid bezi az calisanlar) olan hastalar ozellikle iyotsuz yemelidirler. Bu tur hastalar iyotlu tuz yedikleri takdirde hastaliklari siddetlenmektedir. Iyotlu tuz yiyen noduler guatrli bir hastada alinan iyot, nodulun fazla calismasina neden olmakta ve hipertiroidi dedigimiz tiroid bezinin asiri calismasiyla (terleme, carpinti, zayiflama, sinirlilik, ellerde titreme ile kendini gosterir) karakterize bir hastaliga neden olmaktadir. Yine anti-TPO antikoru kanlarinda yuksek olan kisiler iyotlu tuz yediklerinde tiroid bezinin az calismasina neden olmaktadir. Bu tur hastaligi olanlar da ozellikle iyotsuz tuz yemelidirler. Iyotsuz tuz, supermarketlerde veya bakkallarda  kendiliginden tuzluklu bir sekilde satilmaktadir. Bu tuzlarin uzerinde veya etiketinde  iyotsuz oldugu yazmaktadir. Satin alirken buna dikkat etmek gerekir. Bu tuzlari bulamayanlar ise kaya tuzu yemelidirler. Ailede bir kisi iyotsuz tuz yiyecekse yemekler tuzsuz pisirilmeli ve herkes kendi tuzunu kullanmalidir, cunku gelisme cagindaki cocuklar ile gebe ve emziren kadinlarin iyoda ihtiyaclari vardir.  Iyotsuz tuz yemesi gereken tiroid hastalari rontgen filmleri cekilirken kullanilan ve icerisinde iyot bulunan ilaclardan da etkilenmektedir. Koroner anjografi  veya tomografi cekilirklen kullanilan ilaclardan 3-5 gun sonra gecoici tiroid yetmezligi ortaya cikabilmektedir

TIROID  VE PSIKOLOJI
Tiroid hormonlarin az olmasi yani tiroid yetmezliginde veya tiroid bezinin asiri calismasi durumunda bazi ruhsal sikintilar  veya psikolojik degisiklikler ortaya cikmaktadir. Tiroid  hormonlarinda degisiklik olmadan sadece TSH hormonundaki artma ve azalmalar dahi psikolojik degisiklikler yapabilmektedir. Bu psikolojik degisikler  soyle siralanabilir:
A) Tiroid hormonlarinin kanimizda yuksek olmasi (tiroid bezinin asiri calismasi) durumunda su  psikolojik sikintilar ortaya cikar: 
Huzursuzluk
Sikinti
Depresyon
Birden ofkelenme, bagirma veya asabiyet
Kalabalik yerlerden hoslanmama
Kotumserlik
Sabirsizlik
Asiri hareketlilik, yerinde duramama
Gurultuye asiri hassasiyet
Uyku problemleri
Istah bozuklugu
Bazen sizofreni
Hallusinasyonlar (hayal gorme)
Panik atak
B) Tiroid bezinin az calistigi tiroid bezi yetmezliginde ise su psikolojik belirtiler bulunabilir:
Ilgisizlik
Dusunme ve konusmada yavaslama
Unutkanlik
Konsantre olamama
Depresyon
Demans
Beyin hasari
Panik atak

Psikolojik rahatsizliklari olan tiroid hastalarinin  teshisinde gecikme olursa bu psikolojik  sikayetlerde duzelme olmaz.

YORGUNLUK VE TIROID
   Tiroid bezi yetmezligi olan kisilerde yorgunluk ve halsizlik siklikla bulunur.  Tedaviyle bu sikayetlerde duzelme olur. Bununla birlikte tiroid yetmezligi olan hastalarda siklikla birlikte  bulunan kansizlik (anemi) de yorgunlugun onemli bir nedenidir.  Tiroid bezi yetmezliginde ozellikle B12 vitamini ve demir eksikligi sik gorulur.  Kansizligin   tiroid bezi yetmezligiyle birlikte tedavi edilmesi  yorgunlugun duzelmesine  katkida bulunur.
   Bobrek ustu bezinin az calismasi (kortizol hormonu eksikligi) da yorgunluk yapan onemli bir  hormon bozuklugudur. Bazi Hashimoto tiroiditli hastalarda  tiroid bezi yetmezligi ve  bobrekustu bezi yetmezligi birlikte  bulunabilir.  Eger bu durum fark edilmez ise tiroid ilaclariyla   yorgunluk ve bitkinlik iyice artar.  Ilac alinca durumu kotulesen  yani yorgunluk ve bitkinligi artan kisilerde kan kortizol hormonuna bakilarak bobrekustu bezinin az calisip calismadigi kontrol edilir.  Kortizol eksikligi varsa doktorunuz size once kortizon ilaci verir ve sonra tiroid ilaclari alirsiniz.
   Yorgunluk yapan diger nedenler ise asagida verilmistir:
Seker hastaligi ve bazi enfeksiyonlar da onemli yorgunluk nedenidir. Yorgunluk ayrica kalp, bobrek, bagirsak ve diger organ hastaliklarinda da gorulebilir.
   Asiri calisma, stresli bir yasam uykusuzluk ve depresyon yorgunlugun onemli nedenlerindendir.
   Asiri kilo alma ve  gece kisa sureli nefes durmasi (apne) sabahlari sersemlemis bir sekilde ve yorgun kalkmaya neden olur.
   Hareketsizlik, spor yapmamak ve beslenmenin bozuk olmasi  da   onemli yorgunluk  nedenleridir.

ZEHIRLI GUATR-HIPERTIROIDI VE GRAVES HASTALIGI

Tiroid bezinin asiri calismasina yani asiri tiroid hormonu uretmesine tip dilinde  hipertiroidi adi verilir. ‘’Hiper’’ Latince ‘’fazla’’ veya ‘’yuksek’’ manasina gelir. Hipertiroidi hastaligina tip dilinde  ‘’tirotoksikoz ‘’ adi da verilir.  Tiroid bezinin asiri calismasina halk arasinda ‘’zehirli guatr’’ veya ‘’ic guatr’’ isimleri de verilmektedir. Bu isimlendirmeler maalesef yanlistir; ne zehirlenme soz konusudur ne de bir ic guatr vardir. Elleriniz titriyor, agziniz kuruyor ve cok yemek yemenize ragmen kilo veriyorsaniz yada cabuk sinirleniyor ve cevrenize bagirip cagiriyorsaniz sizde tiroid bezi fazla calisiyor olabilir. Sekil 4’de tiroid bezinin fazla calismasi sembolize edilmistir.

Sekil 3 Tiroid bezinden fazla miktarda tiroid hormonlarinin salgilanmasi (hipertiroidi)
Tiroid bezinde asiri calismaya neden olan hastaliklar sunlardir:
1- Graves hastaligi : TSH reseptor antikorlarinin kanda artmasi nedeniyle olusan tiroid bezi asiri calismasidir.  Bazi hastalarda gozde buyume olur. Hipertiroidinin en sik  nedenidir. Hipertiroidisi olan hastalarin % 60-90’nini Graves hastaligi olusturur. Bagisiklik sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanir.
2- Sicak nodullerin fazla hormon salgilamasi: Sicak nodullerin  asiri tiroid hormon yapip salgilamasi durumunda tiroid hormonlari kanda artar ve hipertiroidi hastaligi olusturur.
3- Tiroid bezinin iltihabi hastaliklari: Tiroid bezinde itihabi hastaliklar oldugunda bezde depo edilmis halde bulunan  tiroid hormonlari kana dokuldugunden hormonlar yukselir ve  hipertiroidi belirtileri ortaya cikar.
4- Tiroid hormon ilaclarinin fazla alinmasi: Levotiroksin ilacinin  gereginden fazla alinmasi kanda tiroid hormonlarini artirir  ve hipertiroidi yapar.
5- Bazi ilaclarin kullanimi: Cordarone  isimli kalp ilaci ve   interlokin ilaci  kullanan bazi hastalarda tiroid bezi fazla calisarak hipertiroidi hastaligi olusturabilir.
6- Asiri sekilde iyot almak:  Iyodun fazla alinmasi  nodulu olan hastalarda hipertiroidi yapar.
7- Civa zehirlenmesi : Civanin fazla alinmasi   hipertiroidizm denilen tiroid bezinin asiri calismasina neden olabilir.

Graves Hastaligi
Graves hastaligi bazen  gozlerde buyume yapan tiroid bezinin asiri calismasi hastaligidir. Tiroid bezi asiri calismasi hastaligi olan kisilerin % 60-90’nini yani cogunlugunu Graves hastaligi olusturur.  Dr. Robert Graves tarafindan ilk defa kesfedildigi veya tanimlandigi icin bu hastaliga   Graves hastaligi adi verilmistir.  
Graves Hastaligi Kimlerde daha sik gorulur? 
Graves hastaligi  hipertiroidinin  en sik nedenidir.  Her yasta gorulebilirse de, 20-40 yas arasinda  en fazla gorulur.
Kadinlarda  erkeklerden 5-7 kat daha  fazla gorulurken toplumda gorulme sikligi  % 1  kadardir.
Graves Hastaliginda ailesel ozellik vardir:
Graves hastasi bir kisinin ailesinin diger  fertlerinde  %15  oraninda  Graves hastaligi saptanir. Bu nedenle ailesinde Graves hastaligi olan kisiler tiroid tetkikleri yaptirmalidirlar.
Graves Hastaligi Neden Olusur?
Graves hastaligi bagisiklik sistemindeki bir bozukluk sonucu olusur. Nedeni bilinmeyen bir sekilde TSH hormonunun tiroid bezine baglandigi reseptor adi verilen proteinlere karsi antikor denilen proteinler olusur. Bu antikorlarin neden olustugu henuz bilinmemektedir. Kanda artan TSH reseptor  antikorlari ayni TSH hormonu gibi tiroid bezine yapisarak  daha fazla calismasina  ve asiri miktarda tiroid hormonu yapmasina neden olur. Sonucta artan tiroid hormonlari metabolizmamizi hizlandirarak (carpinti, terleme gibi)  Graves hastaligi ortaya cikar.
Kimler Graves hastaligi icin risk altindadir?
Graves hastaligina genetik egilim katkida bulunmaktadir. Bazi ailelerde bu nedenle Graves hastaligi daha fazla gorulur. Ailesinde Graves hastasi olan kisiler  risk altindadir ve genetik veya kalitimin  hastaligin gelismesinde en onemli etken oldugu  saptanmistir.
Stres, uzuntu, sigara icmek, fazla iyotlu tuz yemek ve bazi ilaclar bu hastaligin olusumuna neden olabilir.
Stresin Graves hastaligi sikligini artirdigi Ikinci Dunya Savasi sirasinda ve  Yugoslavya’daki ic savas sirasinda saptanmistir. Isvec’te yapilan bir arastirmada Graves’li hastalarin  bir kisminda hastalik ortaya cikmadan onceki yil icinde uzucu olaylar yasadiklari saptanmistir. Bu hastalardaki sikintili psikolojik durum (anksiyete) tedavi edildiginde hastaligin nuks oraninda azalma olmustur.
Graves hastaligi daha cok  yilin ilik mevsimlerinde ortaya cikar.  Bu mevsimsel ozelligin nedeni tam bilinmemektedir.
Sigara icenlerde goz belirtileri daha siddetli oldugu gibi, sigara icmeye devam edenlerde goz hastaligi siddeti artmaktadir.
Allerjik yapisi olanlarda veya allerjik riniti olanlarda Graves hastaligi daha cok gorulmektedir.
Iyot fazla alimi da hafif seyreden hastaligi siddetlendirmektedir.
Yeni bir dusunce ise gebelik sirasinda  bebegin hucrelerinin annenin kanina karisarak annenin tiroid bezine yerlesmesi ve bunlarin hastalik yapmasidir. Bu nedenle de kadinlarda bu hastaligin daha fazla goruldugu iddia edilmektedir.
Yapilan calismalar Graves hastaliginin % 79  oraninda   genetik olarak egilimli olmak  sebebiyle ortaya ciktigini, % 21  hastada  ise cevresel faktorler denilen uzuntu, stres, iyot alimi gibi nedenlerle ortaya ciktigini gostermistir.
Graves hastaligina egilim yaratan  nedenler Tablo- 1’ de verilmistir.
Tablo-1: Graves Hastaligina Egilim Yaratan Faktorler
Genetik egilim (ailede olmasi)
Stres  ve uzucu yasam olaylari
Sigara icmek
Kadinlarda ostrojen hormonu
Dogum sonrasi donemde risk artar
Fazla miktarda iyotlu tuz yemek Graves hastaligini ortaya cikarir
Lityum  ilaci kullananlarda ortaya cikar
Hepatit hastaligi nedeniyle   Interferon  ilaci kullanan bazi hastalarda cikabilir
Allerjik  bunyesi olanlarda daha sik olusur.

Graves Hastaligi Nasil Baslar?
Hastaligin baslangici  yavastir. Genelde haftalar ve aylar icinde  yavas olarak gelisir. Ancak bazi  hastalarda hizli bir baslangic vardir. 

Graves Hastaliginda Vucutta Olusan  Belirtiler:
Graves hastaliginin sik gorulen uc  onemli ozelligi  guatr,  kanda tiroid hormonlarinda yukseklik ve goz belirtileridir. Tiroid bezinde buyume, yani guatr  siklikla vardir ve bez icerisinde nodul pek olmaz, duz bir buyume vardir. Gozdeki belirtilere tip dilinde oftalmopati adi verilir. Daha az gorulen diger iki ozellik ise bacak cildinde iltihap olmasi ve  parmaklarda comak parmak denilen parmak uclarinda bombelesme olusmasidir. Bu iki belirti cok nadir gorulur (Tablo-2).

Tablo-2: Graves Hastaliginda Vucutta Olusan Degisiklikler (Bulgular)
Guatr (tiroid bezi buyumesi) (sik)
Gozlerde buyume (Oftalmopati) (sik)
Tiroid hormonlarinin kanda yukselmesi ve TSH’nin dusmesi (Her zaman)
Bacak cildinde iltihap (nadir gorulur)
Parmaklarda comaklasma (nadir gorulur)
Graves Hastalarinda Gorulen Sikayetler:
Hastaliga bagli sikayetler kisiden kisiye degisir. Her hastada ayni sikayetler olmaz.  Sikayetler  hastaligin siddetine, hastaligin suresine, kisinin  hastaliga duyarliligina ve yasina bagli olarak degisiklikler gosterir.
Yaslilarda bazen sikayetler silik seyreder ve  baslica belirtiler yorgunluk ve kilo kaybi olabilir. Buna “maskeli hipertiroidizm” ismi verilir. Yaslilarda hipertiroidi bazen Alzheimer hastaligini taklit edebilir.  Yaslilarda  bazen hastalik anlamsiz bakislar, enerji tukenmesi ve bitkinlik ve demans  ile kendini gosterebilir.  Graves’li hastalarda bulunan sikayetler Tablo-3’de verilmistir.
Tablo-3: Hipertiroidili Hastalarda Sik Rastlanan Sikayetler
Guatr
Hareketli olma, huzursuzluk
Carpinti (hizli ve duzensiz kalp atimi olmasi
Yorgunluk
Gucsuzluk (agir esyalari kaldiramaz, merdiven cikarken zorlanir)
Ellerde titreme
Sac dokulmesi
Sinirlilik, kolay heyecanlanma ve kolay ofkelenme
Canli bakis, gozlerde buyume, goz kapaginda cekilme
Uykusuzluk, dikkat bozuklugu
Derinin sicak, nemli ve ince olmasi
Ishal
Istah artisi
Susama
Agiz kurulugu
Sik idrara cikma
Kilo kaybi (zayiflama)
Adetlerde azalma veya kesilme
Cinsel istekte azalma, sperm sayisinda azalma
Erkeklerde meme buyumesi (jinekomasti)
Kemik erimesi
Kaslarda gucsuzluk
Cabuk yorulma

Graves hastaligi olan genc hastalarda carpinti, sinirlilik, asiri heyecanlanma veya duyarlilik, uyku bozukluklari, cinsel gucte azalma, kolay yorulma, hareketlilik, ishal, asiri terleme, sicaktan hoslanmama, sogugu tercih etme, ufak bir yuruyusle hemen yorulma ve nefes darligi, kilo kaybi, istah artisi, susama, agiz kurumasi,  adetlerde azalma, uyku bozuklugu ve  bazi psikolojik bozukluklar olabilir.
Istah  artisina ragmen kilo kaybi  bu hastaligin en onemli belirtilerinden birisidir. Bu hastalik metabolizmayi hizlandirdigindan asiri yemek yenmesine ragmen kilo kaybi olur. Cok nadiren kilo artisi da olabilir.
Carpinti veya kalp atim sayisinda ve nabiz sayisinda artis  her 100 hastadan 96’sinda gorulur.   Istirahatte iken nabiz hizi dakikada  89’tan fazladir.
Sac killari incedir. Yaygin veya hafif sac dokulmesi gorulebilir.
Hastalarda  huzursuzluk ve  asiri sinirlilik vardir; ajite haldedirler ve yerinde duramazlar. Bazen birden ofkelenirler. Kalabalik yerlerden hoslanmazlar.  Ufak tefek seyler icin bagirip, cagirirlar.
 Kas gucsuzlugu bazen cok siddetli olur ve hasta sandalyeden kalkmakta veya merdiven cikmada zorluk ceker.
Tirnaklar yumusaktir ve kirilabilir.  Tirnaklarda cekilme ozellikle 4. ve 5. parmak tirnaklarinda gorulur.
 Hastalarin  % 10’nunda  bacaklarda, kolda ve diz ekleminde  agri olabilir. Bu agrilar bazen kendiginden duzelebilir.
Cilt ince, ilik ve nemlidir. El ayalarinda kirmizilik ve  kasinti olabilir. Urtiker  denilen cilt allerjisi ve  vitiligo  (ciltte renksiz veya beyaz alanlar olmasi) da siklikla birlikte bulunur.
Oftalmopati denilen goz belirtileri Graves’li  hastalarin % 25-30’unda saptanir.  Gozlerde one dogru firlama vardir. Bazi hastalarda  cift gorme sikayeti olur. Gormede bozukluk, isiktan  rahatsiz olma  ve gozde  kasinti ve yanma  meydana gelebilir. Bakislar canlidir ve ust goz kapaginda gecikme ve tam kapanma olmayabilir. Bazen sasilik olusabilir.
Ellerde ince titreme vardir. Bunu daha iyi anlamak icin eller uzatilir ve uzerine ufak kagitlar konur. Kagitlarda ellerdeki titremeyle paralel titremeler daha belirgin olarak  ortaya cikar.  Bazen dilde ve goz kapaklarinda da titreme  olabilir.
Hipertiroidili hastalarda  kemik erimesi (diger adiyla osteoporoz),  kan kalsiyum duzeyinde artma, ve kanda alkalen fosfataz  tetkikinde artis gorulebilir.  Bu hastalarda  ayrica  kanda osteokalsin ve SHBG  adi verilen proteinlerin duzeyleri artar. Karaciger testleri denilen SGOT, SGPT ve GGT tetkiklerinde artis olur ve tedaviyle bu artislar duzelir, fakat bazi hastalarda ilac tedavisiyle karaciger tetkikleri gittikce yukselebilir, o zaman radyoaktif iyot tedavisi yapilmasi gerekir.
Kadinlarda adet duzeni bozulur; adet sayisinda azalma veya kesilme olabilir.  Yumurtlamada bozukluk oldugundan gebe kalma sansi azalir. Gebelikle birlikte hipertiroidi olursa dusuk dogum agirlikli bebek nedeni oldugu gibi ‘’Preeklampsi’’ denen tansiyon yukselmesi ve kusmalarla kendini gosteren bir hastalik da ortaya cikabilir. Bu nedenle cocuk isteyen kadinlarin Graves hastaligi tedavisi bittikten sonra gebe kalmalari  daha uygundur.
Erkeklerde memelerde buyume, empotans ve sperm sayisinda azalma olabilir.
Seker hastalarinda  Graves hastaligi ortaya cikarsa kan sekerinde yukselmeler olusur ve bu nedenle kullanilan ilac dozunu artirmak veya insulin kullanmak gerekebilir.
Metabolizma hizi arttigindan kan yaglarinda (kolesterol ve trigliserid  duzeylerinde ve LDL kolesterol) azalma olur.

Graves Hastaligi Ile Birlikte Sik Gorulen Hastaliklar:
Bazi hastaliklar Graves hastaligi olan kisilerde daha sik gorulur. Bunun nedeni bagisiklik sisteminde bu hastalarda bozukluk olmasindandir. Tip 1 seker hastaligi, myastenia gravis denen kas hastaligi, hipofiz bezi iltihabi ve kalpte ufurum yapan mitral kapak gevsekligi bunlardan baslicalaridir. Bu hastaliklar asagidaki Tablo-4’de verilmistir.
Tablo-4: Graves Hastaligi ile Birlikte Gorulen Hastaliklar
Addison hastaligi (bobrek ustu bezi yetmezligi)
Tip 1 diyabetes mellitus (seker hastaligi)
Yumurtalik yetersizligi,
Hipofiz bezi iltihabi
 Hashimoto  hastaligi
Colyak hastaligi (bir bagirsak hastaligi)
 Vitiligo (ciltte beyaz, renksiz alanlar olmasi)
Alopesi areata (sackiran),
Myastenia gravis (bir kas hastaligi),
Trombosit isimli kan hucrelerinde azalma
Romatoit artrit (kucuk eklemlerin romatizmal hastaligi)
Kalpte mitral kapak  gevsekligi (prolapsusu)

Teshis Icin Hangi Tetkikler Yapilir?
Teshis kolaydir ve bu amacla kanda  TSH, T3 ve T4  hormonlarinin olcumu yapilir.  Hipertiroidi varsa TSH normalin altina dusmustur (genellikle <0.01 U/L), bu arada T3 ve T4 hormonlari asiri derecede yukselmis olarak bulunur.  Gozlerde one dogru firlama ve hormonlarda yukseklik varsa Graves hastaligi teshisi kolayca konur.
Graves’li hastalarda  anti-TPO antikorlar hastalarin % 90’inda, anti–TG antikorlar  ise % 60’inda yuksek olarak bulunur.
TSH reseptor antikor olcumu her zaman gerekli degildir. Ancak teshisin supheli oldugu durumlarda yapilabilir. Ornegin gebelikte ve tiroid bezinde nodul bulunan Graves hastalarinda  olculmesi hastalik teshisinde faydali olur. Nodulu olanlarda bu antikor yuksek olmaz; buna karsilik Graves’te yukselir. Graves’li hastalarin % 5-20’sinde TSH reseptor antikorlarinin kanda yuksek olmadigini da bilmekte fayda vardir.
Graves hastaliginda tiroid bezinde nodul varsa onun sicak mi yoksa soguk mu oldugunu degerlendirmek icin tiroid sintigrafisi yapilabilir.
Tiroid ultrasonu yapmak bu hastalarda  faydalidir. Bezin buyuklugu ve nodul olup olmadigi hakkinda bilgi sahibi olunur.
Hipertiroidi hastalarinda SGOT, SGPT, alkalen fosfataz ve GGT  gibi karaciger enzimlerinde yukseklikler saptanir. Bu enzim yukseklikleri aylar surebilir. Bu nedenle karaciger tetkikleri belirli araliklarla takip edilmelidir.  Kolesterol ve trigliserit gibi kan yaglarinda  azalma saptanir.
Graves hastalarinda tam kan sayimi da yapilarak tedavi sirasinda takip edilmelidir.
% 20 hastada serum kalsiyum duzeyinde artma, magnezyumda ise azalma olabilir.

Propiltiourasil veya Metimazol Ilaclarini  Kullanirken Dikkat Edilecek Hususlar:
• Ilaclar tok karna ve doktorunuzun onerdigi dozda alinmalidir. 
• Ilaclar kesilmemelidir. Ilac kesilirse hastalik tekrar siddetlenir ve daha once kullandiginiz ilaclar bos yere  kullanilmis olur.  Bazen ilac kalmayinca hastalar ilac recete ettirinceye kadar ilaci kesmektedir. Bu durum hastaligin tekrar siddetlenmesine neden olur. Boyle bir durumda ilaci eczaneden borc alin veya kendiniz satin alin.
• Bu ilaclari kullanirken bazen tiroid sintigrafisi cekilmesi gerekebilir. Bu taktirde ilaclar kesilmemelidir. Sintigrafi cekilecek diye ilac kesilirse hastalik tekrar siddetlenebilir ve daha once aldiginiz veya kullandiginiz ilaclar bosa gider.
• Ilac kullanirken karaciger testleri (SGOT, SGPT ve alkalen fosfataz) ve tam kan sayimi ayda bir yapilmalidir
• Ilac kullanirken atesiniz, bogaz agriniz olursa hemen doktorunuza basvurunuz.
• Ilaclari doktorunuzun onerdigi dozda  ve saatlerde aliniz.
• Ilacin dozu konusunda anlamadiginiz bir konu varsa  doktorunuza sorunuz. Her hastanin hastalik siddeti farkli oldugundan  kullanacagi ilac dozu  da farkli olabilir.
•  Ilaclarin bir gunde  kac tablet alinacagi ve kac saatte bir alinacagi doktorunuz tarafindan size belirtilir.
• Nabiz sayisini azaltmak ve carpintiyi duzeltmek  icin size ayrica Dideral  gibi ilaclar da verilebilir. Bu ilaclarin baslangic dozu hastaligin siddetine gore degisir ve genellikle  1-2 ay sonra kesilir. Gebelerde Dideral ilaci kullanilmaz. Dideral veya Tensinor ilacini keserken birden degil azaltarak kesin.
• Ilac kullanirken iyotlu tuz ve iyotlu oksuruk surubu icmeyiniz. Bu sekilde alinan iyot  kullandiginiz ilaclarin etkisini onler ve  hastaliginiz duzelmez.
• Ilac kullanirken sigara icmeyiniz. Sigara icerseniz gozlerinizde buyume olabilir.
• Ilac kullanirken carpintinizi artiracak grip veya nezle  ilaclari almayiniz. Kullanacaginiz butun ilaclar icin doktorunuza danisiniz.
• Carpintinizi artiracak kahve, cay ve kola gibi kafeinli icecekler icmeyiniz.

Ilac Kullanmaya Baslayinca Kontrol icin Doktorunuza Gitmeyi Ihmal etmeyiniz:
Tedaviye basladiktan itibaren 4-6 hafta sonra tekrar muayeneye gitmek gerekir.  Hormonlardaki duruma gore doktorunuz tarafindan ilac dozunuz azaltilir veya artirilabilir Bu sekilde 1.5-2 ayda bir kontrole gidilerek hormonlar duzeldikce  ilac dozu gittikce azaltilir ve sonunda kesilir. Bu sure toplam 9 ay veya bir yili bulur; bazen 2 yila kadar uzatilabilir.  Kontrollerde hormonlar yuksek olmaya devam ediyorsa ilac dozunuz artirilir.
Ilaclar kesildikten sonra da tekrar kontrole gitmek gerekir. Bu hastalik  siklikla tekrar nuks ettiginden bu kontroller sagliginiz acisindan cok onemlidir.  Ilac kesildikten  1, 3 ve  6 ay sonra   tekrar tiroid  testlerine bakilir.  Nuks olacaksa ilac kesildikten sonraki  ilk 3-6 ay icinde  olusur. Bazi hastalarda ilac kesildikten  kisa  bir sure sonra hastalik tekrar alevlenebilir.  Hastalarin iyot almasi (iyotlu tuz kullanma,  iyotlu oksuruk surubu, iyotlu  ilaclarla rontgen veya tomografi cekmek)  ve sigara icmek  hastaligin  tekrar alevlenmesini veya olusmasini saglar.

Ilac tedavisiyle  hastaligin duzelmesine ragmen ilac kesildikten sonra hastaligin tekrar  baslamasi (nuks etmesi) riski kimlerde vardir?
1- Kisinin guatrinin  veya tiroid bezinin  tedaviye ragmen  hala  buyuk olmasi
2- Hastalarin genc yasta olmasi. Genclerde  hastalik  tedaviye ragmen  daha sik ortaya cikar (nuks eder).
3- Tiroid bezinde  kan akiminin fazla olmasi (bu durum Doppler ultrason ile anlasilir)
4- Baslangicta,  yani ilac tedavisine baslamadan once, T4 ve T3  hormonlarinin asiri yuksek olmasi veya baslangicta siddetli hipertiroidizm olmasi
5- Baslangicta  gozde sislik (oftalmopati) olmasi. Goz belirtileri olanlarda hastalik daha siddetli seyretmektedir.
6- Sigara icmek. Sigara icenlerde nuks ( hastaligin alevlenmesi)  daha fazladir.
7- Iyotlu tuz kullanmak,  iyotlu oksuruk surubu icmek veya iyotlu ilaclarla rontgen filmi cekilmesi
8- TSH-reseptor antikor ve anti-TPO antikorlarinin  tedaviye ragmen  kanda yuksek olmaya devam etmesi.
9- Tedavi icin  yuksek doz ilac kullanimina ihtiyac olmasi. Hormonlari duzeltebilmek icin Propiltiourasil veya Metimazol ilaclarini yuksek dozlarda kullanmak zorunda kalmak. Bu hastalarda nuks fazladir.

GOZLERDE BUYUME –GRAVES OFTALMOPATISI
Goz Belirtileri  hangi hastalarda olur:
Gozlerde buyume ve goz etrafinda sislik sadece Graves hastalarinda (tiroid bezi fazla calisan) olan bir durumdur. Hashimoto hastalarinda olursa da cok nadirdir; diger tiroid hastaliklarinda gorulmez. Gozlerinde buyume olan ve kan T3 ve T4 hormonlari yuksek bir kiside Graves hastaligi mutlaka vardir.  Bununla beraber gozlerde buyume  Graves hastalarinin hepsinde ortaya cikmaz.
Graves hastalarinin bazilarinda gorulen gozlerde buyume veya gozlerin one dogru firlamasi veya cikmasi  hastaligina tip dilinde ‘’Graves oftalmopatisi’’’ adi verilir. Bu hastaliga ‘’tiroid goz hastaligi’’ da denir. Bu hastalikta  gozun arkasindaki yag dokusunda artma, goz kaslarinda sisme ve  goz etrafindaki yumusak dokularda sislik olmaktadir. Hastaligin ortaya cikisi kisiden kisiye degisik bir seyir gostermektedir. Bazi hastalarda  kandaki T4 ve T3 hormonlari yukseldikten kisa zaman sonra goz belirtileri ortaya cikarken bazi hastalarda  uzun yillar cok ufak degisiklikler gozlenmektedir. Diger bir deyimle oftalmopatinin yani goz belirtilerinin   ne zaman ve nasil ortaya cikacagi tam olarak bilinmemektedir.
Goz belirtileri ile tiroid hastaligi iliskisi nasildir?
Graves oftalmopatisi % 40 hastada hipertiroidi hastaligi (tiroid hormonlarinda yukseklik)  basladiginda  birlikte  veya ayni anda ortaya cikarken, % 40  hastada  hipertiroidi basladiktan  bir sure sonra  ortaya cikar.   Hastalarin % 20’sinde ise once  gozlerde buyume (oftalmopati) olusur sonra hipertiroidi  gelisir. Tiroid hormonlari  daha once ve halen normal oldugu halde goz belirtileri olan kisiler olabilir.  Bu hastaliga  tip dilinde  ‘’ Otiroid Graves  Oftalmopatisi’’ denir. Bunun anlami tiroid hormonlarinin normal olmasina karsilik gizli tiroid hastaligi nedeniyle goz buyumesinin olmasi durumudur ve nadir gorulur ( Bu tur hastalik  oftalmopatili olgularin % 3’nu olusturur).
Goz belirtileri  Nasil Seyreder?
Goz belirtileri   % 85-95  hastada her iki gozde, % 5-15 hastada ise tek gozde olur.
Goz belirtileri % 3-5 hastada ciddi olmakta ve hastalik siddetli seyretmektedir, ancak cogu hastada hastaligin seyri cok iyi olmakta ve tedaviden fayda gormektedirler.
Oftalmopati kadinlarda daha sik gorulmekte (kadin/erkek orani 1.8-2.8/1‘dir), yaslilarda ve  erkeklerde  oldugunda ise daha siddetli  seyretmektedir. 
Gozlerdeki  buyume  veya hastalik % 66 hastada, yani cogu kiside, hipertiroidi tedavisi  sirasinda (Propiltiourasil veya Metimazol  ilaclari kullanirken) duzelir ve gerileme olur, ancak % 8’inde  duzelme olmaz ve goz belirtilerinde artma olabilir.  Bu nedenle tiroid hormonlarinin normal seviyeye getirilmesi goz hastaligi icin cok onemlidir.
Tiroid bezine bagli olarak goz hastaligi olan kisilerde su sikayetler bulunur:
1. Yukari, asagi, yana bakista  gozde agri olmasi.
2. Gozde kuruma, kasinti, kuruluk ve kontak lens takmada zorluk.
3. Gozde ve etrafindaki dokularda  iltihap ve sisme
4. Gozlerin kanlanmasi
5. Bazen cift gorme
6. Gormede bozukluk
Teshis Nasil yapilir?
Oftalmopati her iki gozde  oldugunda tani yonunden problem pek olmaz. Ancak tek gozde olmasi durumunda  diger nedenler mutlaka ekarte edilmelidir. Bu kisilerde once Graves hastaligi olup olmadigi tiroid hormon tetkikleri ile arastirilir. Daha sonra goze  yonelik  tomografi veya MR cekimi yapilir.   Boylece bu belirtilere neden olabilecek  tumorler, aksiyal myopi, iltihabi baska hastaliklar, kist, anevrizma  denilen kan damarlarinin  balonlasmasi ve lenfoma  adi verilen bir kanser turu gibi hastaliklarin olup olmadigi arastirilir.   Tam kan tetkiki yapilarak kan hastaligi olup olmadigi arastirilir.

Graves oftalmopatisinin kotulesmesine veya siddetinin artmasina neden olan faktorler sunlardir:
1) Siddetli ve uzun sure devam eden  tiroid bezi fazla calismasi (hipertiroidizm),
2)  Hastanin  asiri dozda Propiltiourasil veya Metimazol kullanmasi sonucunda tiroid bezi yetmezligine (hipotiroidiye) girmesi (TSH’nin yukselmesi),
3)  Sigara icmek,
4)   TSH-reseptor antikorlarin cok yuksek olmasi
Gozun One dogru Cikma Derecesi Nasil Olculur?
Oftalmopatide ust goz kapaklarinda kasilma veya cekilme  vardir. Goz yuvari one dogru firlar ki, buna ekzoftalmi veya proptozis denir. Proptozis, yani gozun one dogru cikma derecesi goz doktoru tarafindan  Hertel ekzoftalmometresi  denilen bir aletle  olculebildigi gibi goz tomografisi veya MR tetkiki ile daha hassas olarak olculur. Her irka gore gozun one dogru cikma miktari degisiktir. Turklerde  gozun 21 mm’nin uzerinde cikinti yapmasi anormaldir. Gozun one dogru cikmasinin nedeni  goz yuvarlaginin arkasinda bulunan yag dokunun artmasina ve goz  kaslarinin iltihap nedeniyle sismesine  baglidir. 
Toplar damarlarda kanin fazla olmasi ise goz etrafindaki dokularin sismesine neden olur. Goz  kaslarindaki sisme ise cift gormeye neden olur.  Goz kirmizi bir renk alabilir ve bazi hastalar goz kapaklarini kapatamaz. Isiktan rahatsiz olma,  yanma hissi ve  gozde agri  gibi  sikayetler olabilir. 

Goz Hastaliginin Kac donemi vardir?
Oftalmopatinin 2  evre veya donemi vardir:
1-Ilk baslangic donemi veya iltihabi donem veya aktif faz  (3-9 ay surer)
2- Dokularin sertlestigi donem (Fibrotik faz )
Hastalik ilk donem denen iltihabi evrede  tedaviye cevap verebilir. Dokularin sertlestigi ikinci donemde tedaviye  maalesef yanit azdir.
 
Goz hastaligi Nasil Tedavi edilir?
Graves oftalmopati tedavisinin 3  asamasi vardir:
1- Hipertiroidizmin yani T3 ve T4 hormon yuksekliginin  tedavisi
2- Sikayetlere yonelik  tedavi
3- Oftalmopatinin yani goz hastaliginin tedavisi (Ilac veya ameliyat tedavisi)

1-Hipertiroidizmin (tiroid bezi asiri calismasinin) tedavisi : Propiltiourasil veya Metimazol gibi  ilaclarla yuksek olan T3 ve T4 hormonlarinin normal seviyeye gelmesi  goz belirtilerini bazi hastalarda tamamen  duzeltir.  Bu duzelmenin veya iyilesmenin   ilaclardan degil  hormonlarin duzelmesinden ileri geldigi gosterilmistir. Radyoaktif iyot  tedavisinin oftalmopatiyi kotulestirdigi iddia edilmistir. Ancak bu durumun siddetli oftalmopatilerde ve sigara icenlerde olusur.
2-Sikayetlere yonelik  Tedavi: Goz kapamalari, yapay goz damlalarinin kullanilmasi ve gece yatarken yatagin bas kisminin yukari kaldirilmasi kisiyi rahatlatabilir. Gunesten rahatsiz olma, soguga ve ruzgara karsi hassasiyet durumlarinda gunes gozlugu ve yapay goz damlalari veya yaglari kullanilabilir. Yatarken gozlerin kapatilmasi da faydali olur.
3-Gozdeki Hastaliga Yonelik Tedavi  :
Ilac tedavisi  hastaligin iltihabi doneminde  daha etkilidir. Gozdeki dokular sertlesmisse   bu ilaclarin etkisi az olur. Ilac tedavisi olarak kortizon tedavisi yapilir. 
• Kortizon Tedavisi:  kortizon tedavisi gozdeki agri ve sisligi giderir. Kortizonla birlikte  mideyi korumak icin bazi ilaclar da alinir.  Kortizon kullanan kisilerin tuzsuz yemeleri gerekir.
• Yeni kullanilmakta olan bazi ilaclar: Pentoksifilin  ve  antioksidan ilaclarin faydali olduguna dair  arastirmalar vardir. Antioksidan  vitaminler (C vitamini, selenyum, E vitamini gibi) ve omega-3 yag asitleri destek olarak faydalidir. Octreotid isimli bir ilac ile de faydali sonuclar alinmistir.
• Goz Ameliyati:
Gozun kornea adi verilen  tabakasinda yara (ulserasyon)  veya enfeksiyon gelismesine bagli olarak gozun retina adi verilen gormeyi saglayan tabakasinda  hasar riski veya  goz  sinir  harabiyeti riski nedeniyle   gorme kaybi  gelisebilecek hastalarda veya  siddetli   hastaligi olan  kisilerde dekompresyon ameliyati denen ameliyatlar  goz doktorlari  tarafindan yapilabilmektedir.
   Sikayetlerde iyilesme saglayan baska bir  ameliyat goz kapaklarinin ameliyatidir (bilateral tarsorafi).  Bu sayede gozun  kornea tabakasinin  hasarlanmasi  onlenebilir veya en aza indirilir.

Vucuttaki killarin veya sac killarinin ve hatta  kaslarin gelisimi icin tiroid hormonlarinin kanda yeterli miktarda olmasi gerekir. Tiroid bezi yetmezliginde tiroid hormonlari kanda azaldigindan saclarda dokulme baslar ve  hatta kaslarin dis kisimlarinda da dokulme olur. Tiroid hormon azliginda  vucudun butun metabolizmasi yavasladigindan bagirsaklardan  emilen vitamin ve minerallerin emilmesindeki bozukluk da  saclarin dokulmesine  katkida bulunmaktadir.  Bu kisiler tedavi amaciyla icinde  levotiroksin ilaci bulunan tiroid ilaci kullanmaya basladiktan sonra sac dokulmesi azalir, durur  ve saclar yeniden cikmaya baslar. Bunun yaninda vitamin destegi yapilmali ve eksik mineraller varsa (demir, cinko gibi) alinmalidir. Ayrica omega 6 yag asitleri  destegi de faydali olabilir. Hormonlar normale gelse bile saclarin tam duzelmesi uzun zaman alir. Bu nedenle acele etmeyiniz.  Hormonlar normale geldigi halde sac dokulmesi devam ediyorsa baska hormon bozuklarinin arastirilmasi gerekir. Ozellikle  kadinlarda gorulen erkek tipi bir sac dokulmesi  kandaki erkeklik hormonunun (testosteron) artmasindan  kaynaklanabilir. Bu kisilerde yumurtaliklarin ve bobrekustu bezi hormonlarinin incelenmesi gerekir.
 Alopesi areata denen sacin bir kismindaki dokulme (halk arasindaki adiyla sackiran) Hashimoto hastaliginda sik gorulur.  Sackirani olan hastalarda tiroid hormonlarina ve anti-TPO antikoruna bakilmasi faydalidir. Eger hormon dusuklugu veya antikor yuksekligi varsa tiroid hormon ilaci verilmelidir.
 Tiroid bezi fazla calisan yani kaninda tiroid hormonlari yuksek olan hastalarda saclarda incelme ve dokulme olabilir. Ilaclarla bu hastalik tedavi edilince sac dokulmesi azalir ve kaybolur.
 Icinde levotiroksin  bulunan tiroid  ilaci kullanan bazi hastalarda sac dokulmesinin arttigi sikayeti ile cok sik karsilasiriz. Bu ilaclar  aslinda sac dokulmesini artirmaz. Ancak ilacin dozu fazla gelirse bazen  sac dokulmesinde artis olabilmektedir. Bu kisilerde  hormon olcumu yapilmali ve bu arada demir eksikligi,  cinko eksikligi ve kansizlik olup olmadigi yapilacak tetkiklerle  arastirilmalidir.  Ozellikle kadinlarda demir eksikligine bagli kansizlik ve sac dokulmesi cok sik oldugundan oncelikle demir eksikligi yonunden arastirma yapmak gerekmektedir. 

ALERJI VE TIROID
Bazi allerjik hastaliklar tiroid hastaligi ile birlikte sik gorulur. Urtiker (kurdesen) denilen ve ciltte kabarikliklar ve kasinti ile kendini gosteren hastalik  ve  burun tikanikligi ve sik hapsirma ve burun akintisi ile kendini gosteren allerjik rinit ozellikle tiroid antikoru (anti-TPO) yuksek olan hastalarda  daha fazla gorulmektedir. Tiroid hastalarinda allerjik hastaliklarin neden fazla oldugu ise henuz bilinmemektedir.
 Allerjik riniti olanlarda bazen Graves hipertiroidisi denen tiroid bezinin fazla calismasi hastaligi  ortaya cikabilmektedir. Bunun nedeni tam  olarak bilinmemektedir. Bununla beraber her iki hastaligin da mevsimsel olmasi ilginctir.
 Ozellikle urtiker denen ciltte kirmizi renkte kabariklik ve kasintilarla kendini gosteren hastaligi olan kisilerde tiroid  hormonlarinda degisiklik  veya bunlarin % 5-35’inda  kanda anti-TPO antikor yuksekligi siklikla birlikte olur. Antikor seviyesi yuksek olan hastalarda ise % 40-54 oraninda tiroid bezi yetmezligi veya sadece TSH yuksekligi vardir.
Graves hipertiroidi hastaligi olanlarin bir kisminda da urtiker mevcuttur.
Bu nedenle urtikeri olan hastalarda tiroid hormon tetkiklerini ve anti-TPO ve anti-tiroglobulin antikorlarini olcmek ve belirli araliklarla takip etmek gerekir.
Urtikerli hastalarda  tiroid hormonlari normal olsa dahi levotiroksin iceren tiroid ilaclarini kullanmak faydali olabilmektedir. Bu ilaclari kullanan hastalarda urtiker hastaliginin  daha cabuk duzeldigi saptanmistir. 

COK TERLEME  VE TIROID

 Tiroid bezi hizla calisan kisilerde terleme fazladir. Kanda asiri tiroid hormonu bulunmasi metabolizmayi arttirdigindan ter bezleri asiri calisarak terlemede artis meydana gelir. El, koltuk alti ve ayakta olusan asiri terlemenin tiroid hastagindan ileri gelip gelmedigini anlamak icin tiroid hormonlari (T3 ve T4) ve TSH hormon olcumu yapilmasi gerekir.
Tiroid hastaligi olmadigi halde asiri terleme versa bunun  nedenlerinin arastirilmasi gerekir. Bazen tum  arastirmalara ragmen terleme yapan hicbir neden ortaya konamaz. Bazi metabolizma hastaliklari, atesli hastaliklar ve ilaclar da terleme yapabilir.
Terleme genellikle 3 sekilde kendini gosterir:
1- Stres nedeniyle olusan tip: el ici, ayak tabani ve koltuk alti terler.
2- Bolgesel terleme
3- Yaygin (vucudun her tarafinda olusan) terleme

Yaygin terleme sinir sisteminin (otonom sinir sistemi) asiri calismasi nedeniyle olusabildigi gibi metabolik hastaliklar, atesli hastalik veya kanserler nedeniyle de olusabilir. Bu tur terleme ergenlik caginda ve genelde %1 oraninda gorulur. Erkek ve kadinda ayni siklikta olur.
Devamli alkol alanlarda terleme fazladir. Eriskin yasta yaygin terleme  baslarsa  asagida  siralanan hastaliklarin olup olmadigi  arastirilir:
-Sinir hastaliklari
-Bazi kanserler
-Hipertiroidi (tiroid bezi fazla calismasi)
-Seker Hastaligi
-Atesli hastaliklar
-Dideral ve bazi antidepresan ilaclar terleme yapar
-Alkolikler
-Hodgkin hastaligi
-Verem (Tuberkuloz)
-Kan sekeri dusuklugu (hipoglisemi)
-Urit asit fazlaligi
-Gut hastaligi (kanda urik asit yuksekligiile olusan hastalik)
-Feokromasitoma (bobrek ustu bezinde bulunan ve tansiyon yukselmesi ile kendini gosteren tumor)
-Menopoz donemi

Terlemesi fazla olan bir kiside yapilacak tetkikler sunlardir:

-T3, T4,  ve TSH hormonlari
-Aclik kan sekeri ve 3 saatlik seker yukleme testi
-Kan ve idrarda adrenalin ve noradrenalin
-Idrarda metanefrin veya VMA testi
-Urik asit olcumu
-PPD testi (Tuberkuloz  taramasi icin)
-Akciger Grafisi

GEBELIK,  KISIRLIK VE  DUSUK  ILE TIROID ILISKISI
   Tiroid hastaliklari  kadinlarda adet duzenini ve yumurtlamayi bozarak  gebe kalmayi onleyebilmektedir.
 Cocuk istedigi halde gebe kalamayan kadinlarda yapilacak tetkikler TSH, serbest T3, serbest T4 ve anti-TPO antikor duzeyleridir. TSH duzeyi 1.5’dan yuksek olan bu tur kadinlarda tiroid hormon ilaciyla yapilan tedaviler  faydali olmaktadir. Anti-TPO antikoru yuksek olan ancak gebe kalamayan kadinlarda da tiroid hormon ilaci verilebilir. Selenyum destegi de bu kadinlar icin faydali olabilmektedir.
 Tiroid hormonlari fazla calisan kadinlarda ise ayri bir tedavi plani uygulanir.
 Gebe kalamayan kadinlarda iyot yetmezligi olup olmadiginin da arastirilmasi gerekir. Iyot yetmezligi yumurtlamayi bozabilmektedir.
 Tup bebek yaptirmak isteyen kadinlarin anti-TPO antikorlari yuksekse basarisizlik artmaktadir. Bu hastalarda aspirin veya dusuk doz heparin uygulamasinin faydali oldugunu bildiren calismalar yayinlanmistir.
Tiroid bezinin az calismasi veya fazla calismasi kadinlarda adet duzensizligi yapmakta ve gebe kalmayi onlemektedir.
 Gebe kalamamak veya kisirlik sorunu kadinlarda   genellikle endometriozis  denen  rahim icini orten tabakanin  hastaligi (% 11), rahim tuplerindeki hastalik (% 30) ve yumurtaliklarin iyi calismamasi (% 59) nedeniyle olusur.
 Gebe kalamayan kadinlarin % 18’inde anti-TPO antikoru  kanlarinda yuksek olarak bulunur. Buna karsilik endometriozis isimli rahim hastaligi olan  kadinlarda ise  anti-TPO antikoru   % 50’sinde, yani her 2 hastadan birinde yuksek olarak saptanir. Bu antikor yuksekliginin gebe kalmayi nasil onledigi tam olarak bilinmemektedir. Bilinen bir mekanizma bu antikorlarin tiroid bezinin az calismasina neden oldugu ve bu nedenle yumurtlamayi bozdugu seklindedir.
 Anti-TPO antikoru yuksek olan kadinlarda ve tiroid bezi az calisanlarda tup bebek basari orani dusuktur. Bu nedenle bu kadinlarin tup bebek islemi oncesi tedavi edilmeleri gerekir.
Tiroid bezinin az calismasi, adet sikligini  azalmakta ve  adetlerde olusan kanama miktarini artirmaktadir. Cok fazla olusan adet kanamalari bu hastalikta olusan kan pihtilasmasindaki  azalmaya veya kanin  fazla sulanmasina baglidir. Hipotiroidisi olan kadinlarin % 23.4’unde ise adet duzensizligi vardir.
Tiroid bezi az calisan kadinlarda cinsel istekte azalma oldugu gibi yumurtlama da bozulur ve gebe kalma sansi azalir. Hafif  tiroid bezi yetmezligi olanlar (sadece TSH hormonu yuksek, fakat T3 ve T4 hormonu normal olanlar) gebe kalsalar bile dusuk sikligi fazladir.
Yukarida belirtilen nedenlerle tup bebek icin basvuracak bayanlar veya kisirlik problemi olan kadinlar mutlaka TSH, T4 ve anti-TPO antikor olcumlerini yaptirmalidirlar. Annenin tiroid hormonlarinin normal olmasi ozellikle gebeligin ilk 3 ayinda bebegin beyin gelisimi icin cok onemlidir. Bebegin beyin gelisimi bu ilk 3 ayda anneden  gobek kordonu yoluyla gelen tiroid hormonlarina baglidir. Annede tiroid hormonlari az ise bebegin beyin gelisimi iyi  olmamaktadir. 12nci haftadan sonra bebek kendi tiroid hormonlarini yapmaya basladigindan ilk 3 ay buyuk onem tasimaktadir.
Annede  gebelik baslangicinda mevcut olan  tiroid bezi yetmezligi (tiroid hormonlarinin az olmasi)  bebegin zeka seviyesinin (IQ) dusuk olmasina neden olmaktadir.  Yapilan bilimsel calismalar tiroid hormonlari dusuk bir anneden dogan cocuklarda zeka (IQ) seviyesinin %85’in altinda oldugunu gostermistir.  Bu cocuklarin okul basarilari ve arkadaslariyla olan  iliskileri  de dusuktur. Bu  nedenle hamile kaldigini ogrenen tum anne adaylari  vakit gecirmeden tiroid hormon tetkiklerini yaptirmalidirlar.
 Her 100 gebenin 2 veya 3’unde teshis edilmemis tiroid yetmezligi vardir. Bu yetmezlik ozellikle kanlarinda  anti-TPO antikoru yuksek olan gebelerde  daha da fazla olup  % 15 oraninda gorulur. Bu nedenle gebe kalmadan once kaninizda anti-TPO antikoru yuksek ise gebelikte tiroid hormon yetmezligine girme ihtimaliniz artiyor demektir.
Gebelik doneminde iyot eksikligi olan kadinlarda da tiroid hormonlarinda azalma olusmaktadir. Bu nedenle gebelik suresince iyotlu tuz yemek cok onemlidir.
Onceden tiroid yetmezliginiz varsa kullandiginiz  Levotiroksin ilacinin dozunu  hamile kaldiginizi ogrenince  ayarlamak icin Endokrinoloji uzmani bir doktora giderek tetkiklerinizi yaptirin ve onun takibine girin.
Tiroid yetmezligi  olan gebelerde dusuk riskinin arttigini da unutmayin. Tiroid bezi az calisan kadinlarda dusuk sayisinin  gebeligin  4 ile 6. aylari arasindaki donemde  dort kat daha fazla oldugu saptanmistir.
Tiroid yetmezligi saptanan gebelerde tedavi cok kolaydir.   Kullanacaginiz  Levotiroksin ilaci hormonlarinizi hemen duzeltir.
Bebegin zeka gelisimini etkileyen onemli  diger bir durum annenin yeteri kadar iyot alip almamasidir. Gebelik ve emzirme donemindeki iyot yetmezligi  bebeklerde zeka geriligi yapmaktadir. Gebe ve emziren kadinlar iyot ihtiyacini iyotlu tuz yiyerek veya  iyot iceren multivitaminler alarak karsilayabilirler. Bir gebenin  gunde 200 mikrogram iyot almasi gerekir. Bu  miktardaki iyot multivitamin ilaclarda  bulunan iyot ile saglanabilir. Emziren kadinlarda ise gunde 290 mikrogram iyot alinmasi gerekir.